مسجد جامع گزاوشت

مسجد جامع گزاوشت یکی از زیباترین مساجد استان آذربایجان شرقی است که در میدان تره بار شهرستان بناب معروف به گزاوشت قرار دارد.بنای مسجد حدود دومتر از سطح زمین فاصله دارد و این به بهتر دیده شدن این بنا به عنوان یک اثر گردشگری بسیار کمک کرده است.نمای بیرونی مسجد ساده بوده و تزئینات خاصی در آن دیده نمی شود.مسجد دارای شبستانی مستطیلی شکل می باشد که سقف آن روی دوازده ستون در سه ردیف چهارتایی قرار دارد. همچنین با عبور از هشت پله جلوی ورودی می توان وارد مسجد شد. در ضلع شمالی مسجد، ایوانی برای بانوان با عرض سه متر قرار دارد که این ایوان روی ۶ ستون چوبی استوار شده است.همچنین در صحن مسجد حجره‌هایی جهت سکونت طلاب علوم دینی بنا شده است. قدمت این بنا به دوره صفویه می رسد و روی تپه باستانی قرار گرفته که قبل ها از آن قطعات متنوع سفالی دوره های تاریخی پیدا شده است.

ارتفاع شبستان این مسجد حدود 5 متر است و از پنجره هایی که در دوشرقی و غربی تعبیه شده نور می گیرد.ستون ئهای مسجد همگی هشت ضلعی هستند که طول هر ضلع آنها به ده سانتی متر می رسد.این ستون ها همگی بر روی پایه ساده یا هشت ضلعی سنگی ایجاد شده است.بدنه ستون ها تا ارتفاع ۵/۳ متری، ساده و ازآنجا به بالا به گونه ای هنرمندانه در نه ردیف تخته کوبی شده  است. سرستون های کشیده ای که از پایین به بالا برحجمشان  افزوده شده ودرمجموع، چهارسطح تزیینی شبیه مقرنس بندی را درچهار طرف عرضه می دارد .

سقف مسجد با هنر طوفال کوبی به کمک چوب های خراطی شده، با چوب پوشش  داده شده است. روی این پوشش را همانند مسجد مهرآباد، با انواع نقش های زیبای گیاهی و ترنج تزیین کرده اند .

آنچه كه درباره نقاشی‌ها و خطوط و كتيبه‌های اين مسجد قابل ذكر است. تنوع در رنگ، نقش، حكاكی، خطوط و كتيبه‌های به‌كار رفته كه عمدتاً در قسمت‌های پرده و در حاشيه شاه‌تيرها به چشم می‌خورد كه تماماً دارای تاريخ، خط و … است. به عنوان مثال در قسمت شمال شرقی شبستان تاريخ‌های ۱۲۵۵، ۱۱۸۲ و ۱۱۵۲ كه بيانگر بازسازی مسجد هستند ديده می‌شود.

علاوه بر اين مجموعه كتيبه نام‌های اشخاص و نجاران و نقاشان و اسماء الهی و اسامی پنج تن آل عبا هنوز به وضوح ديده می‌شود. به عنوان نمونه يكی از نقش‌های پنج تن آل عبا با شيوه و خط بسيار ديدنی با خط نسخ در يكی از تخته‌ها با موزون خاص ديده می‌شود.