حمام نوبر

حمام نوبر یکی از حمام های تاریخی تبریز می باشد که قدمت آن به دوران قاجار می رسد.این حمام در ناحیه مرکزی شهرستان تبریز، تقاطع خیابان امام خمینی و تربیت و روبروی عمارت شهرداری  قرار دارد و دارای 696 متر مربع مساحت می باشد.حمام نوبر در آذر ماه سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

 حمام نوبر به عنوان یکی از معدود حمام های باقیمانده از دوران قاجار در شهر تبریز دارای قدمتی 140 ساله می باشد.همچنین بر پایه نقشه های قدیمی شهر تبریز این حمام در نزدیکی دروازه نوبر قرار داشته و به اسم «حمام وزیر» شناخته می شده است.بعدها با تخریب دروازه نوبر و توسعه شهر تبریز حمام نوبر در مرکز شهر تبریز قرار گرفته است.حمام نوبر به دست معماری از اهالی قره آغاج به نام «بالاکاظم» بنا گردیده است.

معماری حمام نوبر

حمام نوبر مشتمل بر دو بخش اصلی سربینه و گرم‌خانه است؛ سربینه یا رختکن حمام که هشت ضلعی می باشد ، دارای گنبدی است که روی هشت ستون سنگی استوار است. علاوه بر این، یک حوض هشت گوشه در وسط این بخش قرار دارد که دورادور آن با سکوهایی احاطه شده است.

بخش گرم‌خانه حمام نوبر نیز دارای یک طاق و گنبد بزرگی است که بر پایه ستون‌ها و سرستون‌های سنگی مقرنس‌کاری زیبا استوار هستند.شده ترکیب آجر و کاشی و همچنین وجود کتیبه های زیبا و مصور در ورودی حمام زیبایی خاصی را به حمام بخشیده است.هم چنین سالن اصلی حمام دارای چهار پایه سنگی در مرکز سالن است و ستونی بزرگ بخش مرکزی را می‌پوشاند.ضلع شمالی گرم‌خانه محل خزینه‌ها بوده است. امروزه تون حمام در پشت این قسمت باقی است. بنای حمام نوبر دارای دو ورودی از خیابان‌های مجاور است.

ورودی اصلی حمام نوبر به دالانی طویل گشوده می‌شود. این دالان به یک مغازه و در انتها به سربینه حمام منتهی می‌شود. ورودی دوم حمام که مسیری پلکانی دارد و به مغازه و قهوه‌خانه‌ای راه پیدا می‌کند. از جمله مصالحی که در بنای حمام به کار رفته است می‌توان به آجر، ملات و گچ در جرزها و سقف‌ها و سنگ تراش خورده در ستون‌ها، کف‌ها و آزاره‌ها اشاره کرد.

کاربری حمام نوبر

حمام نوبر امروزه به علت بازسازی های متعدد به علت موقعیت مکانی و رطوبت ،دچار آسیب های فراوانی شده بود که توسط میراث فرهنگی چندین بار مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.بعدها در سال 1378 با ثبت این بنا در فهرست آثار ملی ایران، حمام نوبر با حفظ قالب تبدیل به بزرگترین سفره خانه سنتی شهر تبریز شد.فضای پشت بام حمام نیز به اجرای مراسم پرده خوانی و نقالی و همچنین چایخانه تعلق یافته بود.اما امروزه سفره خانه حمام نوبر که به سفره خانه شهریار معروف بود فعالیتی ندارد و حمام نوبر نیز بدون استفاده رها شده است.